CẦN TÂY VÀ HUYẾT ÁP
Lương y. Nguyễn Công Đức
Nguyên Giảng viên Đại học Y dược TP. HCM
Cần tây là một loại rau thơm thường gặp trong các món ăn gia đình, ngoài ra còn được dùng như một loại dược thảo có tác dụng hỗ trợ điều trị tăng huyết áp và một số bệnh chứng khác.
Cần tây còn gọi là Cần cạn, Cần thơm, Cần thuốc. Tên khoa học làApium graveolens L. thuộc họ Hoa tán (Apiaceae).
Thành phần hoá học và tác dụng:
Cần tây có 90,5% nước, 1,95% hợp chất nitơ,0,07% chất béo, xenluloza 1,15% và 1,13% tro, vitamin A, B, C, các chất khoáng như Mg, Mn, Fe, I, Cu, K, Ca và vitamin P, cholin, tyrosin, axít glutamic và khi chưng cất cho từ 2-3% tinh dầu không màu rất lỏng, mùi thơm đặc trưng.
Thành phần chủ yếu của tinh dầu là cacbua tecpen, d.limonen, silinen, sesquitecpen stinben, giaiacola, những lacton sednolitvà anhydrit sedanonicv.v
Hàm lượng tinh dầu trong cây khoảng 1%, trong hạt là 3%. Có tác dụng điều hoà hệ thần kinh trung ương, an thần. Hạt Cần tây giúp chống đầy hơi, kích thích bài tiết và làm tăng lượng nước tiểu, kháng khuẩn, kháng viêm, gia tăng sự ham muốn tình dục.
Theo Đông y:Rau cần tây có vị ngọt đắng, tính mát. Vào 2 kinh Vị và Can.
Tác dụng bình Can, tỉnh não kiện thần, nhuận Phế chỉ khái, khu phong lợi thấp, chỉ huyết, giải độc.
Cần tây hỗ trợ các bệnh chứng sau:
Huyết áp cao:Rau cần tây 100g, sắc lấy nước uống hằng ngày (chia 3 lần) uống đến khi thấy huyết áp ổn định. Hoặc, dùng rau cần tươi 100g giã vắt lấy nước cốt thêm một ít nước đun sôi để nguội và mật ong, chia 3 lần uống trong ngày.Trong cần tây có chứa chất apigenin có tác dụng giãn mạch giúp ổn định huyết áp.
Huyết áp cao kèm theo thần kinh căng thẳng, đau đầu: Rau cần (cả thân và lá) chần qua nước sôi 250g, xắt nhỏ, giã nát (xay nhuyễn), thêm một ít nước đun sôi để nguội,vắt nước, chia làm 2 lần, uống trong ngày.
Huyết áp cao kèm suy nhược cơ thể: Rau cần tây 100g, thịt heo nạc 100g, nước luộc gà 300ml, nấm hương 30g, hành 10g, gừng 5g, muối, dầu vừa đủ. Cho dầu vào chảo nóng phi thơm gia vị rồi cho các vị còn lại cùng nước luộc gà, đun nhỏ lửa 20 phút, chia làm 2 - 3 lần ăn trong ngày.
Bệnh Alzheimer: Trong một loạt các nghiên cứu gần đây được thực hiện bởi tiến sĩ Ying Peng - nghiên cứu sinh sau tiến sĩ tại Trường Y khoa Harvard và nghiên cứu của Viện Materia Medica Trung Quốc xác định rằng L-3-n-butylphthalide (L-NBP), một chiết xuất từ hạt Cần tây (Apium graveolensL.) ức chế quá trình oxy hóa và tổn thương não, làm tăng khả năng nhận thức và trí nhớ. Do đó có thể ngăn chặn và đẩy lùi bệnh Alzheimer - một đại dịch ngày càng tăng giữa người cao tuổi ở các nước phát triển.
Đau đầu: Rễ rau cần vừa đủ, rửa sạch vò nát, rồi đem tráng với trứng gà để ăn, ngày dùng 2 lần.
Mỡ trong máu cao:Rau cần 10 cây giã nát với 10 trái táo tàu, thêm nước đun sôi, lược bỏ bã, chia uống hai lần trong ngày, uống khoảng từ 15 - 20 ngày cho một đợt điều trị.Sau một tháng lượng mỡ trong máu sẽ giảm xuống rõ rệt.
Viêm gan mạn tính:lấy 200g rau cần, giã nát, vắt lấy nước cốt, pha thêm với 50g mật ong, ngày uống hai lần liên tục trong một thời gian dài.
Vàng da: Xào 150g cần tây với 15g dạ dày heo, ăn liên tục trong 1 tuần đến 10 ngày sẽ thấy hiệu quả...
Tiểu khó:Rau cần tươi 50 -100g luộc lấy nước uống.
Phong thấp và thống phong (gout): Các nguyên tố kiềm trong cần tây có tác dụng trung hoà các chất axít, nhờ đó rau cần có thể hỗ trợ chữa được các bệnh do axít tăng cao trong máu như phong thấp và bệnh gout. Lấy hạt đun lấy dịch chiết rồi uống mỗi ngày sẽ có hiệu quả cao hơn dùng lá tươi.
Viêm khớp cấp: Cần tây hữu hiệu trong việc cắt cơn đau viêm khớp. Để có hiệu quả tối đa, lấy lá cần tươi ép dịch chiết rồi uống trong ngày 2 – 3 lần (chỉ dùng lá không lấy cọng).
Viêm dây thần kinh:Uống dịch ép từ 100g rau cần phối hợp dịch ép củ càrốt tươi có thể giúp cải thiện được bệnh viêm dây thần kinh ngoại biên, chứng bệnh gây ra do sự thoái hoá lớp bao myelin của các dây thần kinh. Phương thuốc này giúp giảm các triệu chứng đau đớn và ngăn chặn sự thoái hoá trên.
Suy nhược cơ thể, hỗ trợ sinh lý:Lấy một muỗng bột rễ rau cần tây khô hoà chung một muỗng mật ong, uống hai lần mỗi ngày sẽ giúp bồi bổ cơ thể ở người trưởng thành, tăng khả năng hưng phấn trong chuyện chăn gối và chống rối loạn cương ở người lớn tuổi.
Loãng xương:Loại rau gia vị này là nguồn cung cấp vitamin K dồi dào, cùng với rất nhiều canxi và magiê - rất có ích cho quá trình tạo xương và giúp các khớp luôn khỏe mạnh. Cần tây còn chứa polyacetylene, một chất kháng viêm, vốn có khả năng làm giảm sưng và đau xung quanh các khớp xương.
Nhọt, viêm nhiễm:Giã nát rau cần tây đắp lên chỗ mụn nhọt, nơi viêm nhiễm. Khi vết thương đã khô, lấy nước cốt cần tây thoa lên thường xuyên sẽ chóng lên da non.
Mất ngủkinh niên:Lượng chất kiềm trong cần tây có công dụng giúp những người đang mắc chứng mất ngủ có thể ngủ ngon hơn. Khoáng chất này làm cho hệ thần kinh êm dịu lại, giảm bớt sự căng thẳng và lo âu. Dùng nước ép rau cần trộn chung với một muỗng mật ong làm thành thức uống ngon miệng, uống mỗi tối trước khi lên giường sẽ giúp thư giãn để đi vào giấc ngủ êm ái.
Lưu ý:Tuy kinh nghiệm dân gian không chú ý đến liều lượng và chỉ định của cần tây nhưng dược học hiện đại cảnh báo:
Những người bị huyết áp thấp không nên dùng cần tây.
Cần tâycó thể ăn sống như xà lách, hoặc chế biến chung với các loại rau củ hoặc gia vị khác trong các món súp hoặc món hầm, xào thịt… Mỗi ngày ăn một nhánh cần tây là đủ, không nên để trong tủ lạnh quá 2 ngày.
Rau cần có thể làm sảy thai khi sử dụng liều lượng cao (dịch ép trên 500g): vì gây co thắt mạnh ở cơ tử cung. Do đó, phụ nữ đang mang thai cần cẩn thận khi ăn rau cần.
Nam giới không nên lạm dụng: rau cần tuy giúp giữ vững phong độ của các đấng mày râu nhưng nếu lạm dụng sẽ gây hiệu quả ngược với mong muốn!
Những người bị vảy nến không nên dùng.
